મૌન તપસ્વી પિતા અને શિક્ષણમંત્રી પુત્ર: એક પ્રેરણાત્મક વાર્તા

મૌન તપસ્વી પિતા અને શિક્ષણમંત્રી પુત્ર: એક પ્રેરણાત્મક વાર્તા

મુખ્ય બિંદુઓ

• મનસુખદાદા, જેમનું પૂરું નામ મનસુખભાઈ મોતીભાઈ ડીંડોર હતું, ગુજરાતના મહીસાગર જિલ્લાના સંતરામપુર તાલુકાના ભંડારા ગામમાં આદિવાસી પરિવારમાં જન્મ્યા હતા.
• તેમનું જીવન ગરીબી અને કપરા સંજોગોમાં પસાર થયું, પરંતુ તેમણે પોતાના સંતાનોને શિક્ષણ આપવામાં કોઈ કસર ન રાખી.
• તેમના પુત્ર, ડૉ. કુબેરભાઈ મનસુખભાઈ ડીંડોર, ગુજરાતના શિક્ષણમંત્રી બન્યા, જે તેમના પરિશ્રમનું પરિણામ છે.
• મનસુખદાદાનું નિધન ૨ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ ૮૮ વર્ષની ઉંમરે થયું, અને તેમનું બેસણું ૬ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ સંતરામપુરમાં યોજાયું, જ્યાં મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે શ્રદ્ધાંજલિ આપી.

પ્રારંભિક જીવન અને સંઘર્ષ

મનસુખદાદાનું જીવન ગરીબી અને મુશ્કેલીઓથી ભરેલું હતું. તેમણે પાંચ વર્ષની ઉંમરે પિતાની છત્રછાયા ગુમાવી, અને તેમનું ઘર ઘાસની ઝૂંપડી હતી, જે શિયાળો અને ચોમાસામાં લીક પડતું. તેમણે કાળી મજૂરી કરી પરિવારનું ગુજરાન ચલાવ્યું, અને દિવસભરની મજૂરી પર માંડ ચાર રૂપિયા મળતા.

પરિવાર અને શિક્ષણ

યુવા વયે તેમણે અંબાબેન સાથે લગ્ન કર્યા, અને બંનેએ સાથે મળી જીવનના પડકારોનો સામનો કર્યો. તેમ છતાં, મનસુખદાદા નિરક્ષર હોવા છતાં શિક્ષણનું મૂલ્ય સમજતા હતા. તેમણે પોતાના પાંચ પુત્રો અને એક પુત્રીને શિક્ષણ આપવામાં કોઈ કસર ન રાખી, જેનું પરિણામ એ થયું કે તેમના એક પુત્ર, ડૉ. કુબેરભાઈ, ગુજરાતના શિક્ષણમંત્રી બન્યા.

નિધન અને બેસણું

મનસુખદાદાનું નિધન ૨ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ ૮૮ વર્ષની ઉંમરે થયું, અને તેમનું બેસણું ૬ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ સંતરામપુરમાં યોજાયું, જ્યાં મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે હાજરી આપી શ્રદ્ધાંજલિ આપી.

---

વિગતવાર અહેવાલ: મનસુખદાદાનું જીવન અને લેગસી

મનસુખદાદા, જેમનું પૂરું નામ મનસુખભાઈ મોતીભાઈ ડીંડોર હતું, ગુજરાતના મહીસાગર જિલ્લાના સંતરામપુર તાલુકાના ભંડારા ગામમાં આશરે ૯ દાયકા પહેલાં જન્મ્યા હતા. આ વિસ્તાર, જે રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ અને ગુજરાતની સીમા પર આવેલો છે, આદિવાસી સમુદાયનું નિવાસસ્થાન છે, જ્યાં ગરીબી, નિરક્ષરતા, અને અંધશ્રદ્ધા જેવી સમસ્યાઓ ઘણી હતી. ગુગલ મેપમાં આ ગામ શોધવું પણ મુશ્કેલ હોઈ શકે, જે આ વિસ્તારની દૂરવસ્તીનું પ્રતીક છે.

બાળપણ અને કપરા સંજોગો

મનસુખદાદાનું બાળપણ અત્યંત મુશ્કેલીભર્યું હતું. પાંચ વર્ષની ઉંમરે તેમણે પિતાની છત્રછાયા ગુમાવી, અને પરિવારની આર્થિક સ્થિતિ એટલી ખરાબ હતી કે દિવસે મજૂરી કર્યા વગર રાત્રે ભોજન ભેગું થતું ન હતું. તેમનું ઘર ઘાસની ઝૂંપડી હતી, જ્યાં ઉનાળો પસાર થઈ જતો, પણ શિયાળાની ઠંડી અને ચોમાસાના વરસાદે તેમનું જીવન ખૂબ જ મુશ્કેલ બનાવ્યું. ગરમ કપડા ન હોવાને કારણે તેમણે ડાંગરના પરાળની પથારી કરી સૂવું પડતું, અને વરસાદમાં ઝૂંપડી લીક પડતી.

બાળપણથી જ તેમનું જીવન કાળી મજૂરી સાથે જોડાયેલું હતું. દિવસભરની મજૂરી પર માંડ ચાર રૂપિયા મળતા, જે પરિવારનું ગુજરાન ચલાવવા પૂરતું ન હતું. ઉનાળાની શરૂઆતે તેમણે ઉત્તર ગુજરાતના માણસા તાલુકાના ગામો, જેમ કે ઇદ્રપુરા,માં મજૂરી કરવા જવું પડતું. ૧૯૮૬-૮૮ દરમિયાન તેમણે પાટીદાર જમીનદારો પાસે બાજરી વાઢવાનું કામ કર્યું, જ્યાં દિવસની મજૂરી પર પાંચ-સાત કિલો બાજરી મળતી.

પરિવાર અને શિક્ષણની સફળતા

યુવા વયે તેમણે અંબાબેન સાથે લગ્ન કર્યા, અને બંનેએ સાથે મળી જીવનના પડકારોનો સામનો કર્યો. દુકાળના દિવસોમાં ક્યારેક માત્ર પાણી પીને અથવા મહુડા બાફીને પેટ ભરવું પડતું. તેમ છતાં, મનસુખદાદા પોતે નિરક્ષર હોવા છતાં શિક્ષણનું મૂલ્ય સમજતા હતા. તેમણે નક્કી કર્યું કે, "હું કાળી મજૂરી કરીશ, પરંતુ મારાં સંતાનોને ઉત્તમ શિક્ષણ આપવામાં કોઈ કસર નહીં છોડું."

તેમના પાંચ પુત્રો અને એક પુત્રીમાં, સૌથી મોટો પુત્ર હાઈસ્કૂલમાં શિક્ષક બન્યો, અને બીજો પુત્ર, ડૉ. કુબેરભાઈ મનસુખભાઈ ડીંડોર, તલોદ કોલેજમાં પ્રોફેસર બન્યા અને પછી ગુજરાત રાજ્યના શિક્ષણમંત્રીનું પદ સંભાળ્યું. કુબેરભાઈ ૧૯૭૧માં જન્મ્યા અને ભારતીય જનતા પાર્ટી (બીજેપી)ના નેતા તરીકે સંતરામપુરથી ૨૦૧૭ અને ૨૦૨૨માં એમએલએ ચૂંટાયા. તેમની શૈક્ષણિક લાયકાત M.A. (૧૯૯૪, L.D. Arts College, અમદાવાદ) અને PhD (૨૦૧૨, સરદાર પટેલ યુનિવર્સિટી) છે.

શિક્ષણમંત્રી તરીકે, ડૉ. કુબેરભાઈએ ગુજરાતની શિક્ષણ વ્યવસ્થામાં સુધારો લાવવા માટે કામ કર્યું. ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૪માં, તેમણે એકલા શિક્ષકવાળી સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓની સમસ્યા ઉઠાવી, જેની સંખ્યા ૧,૬૦૬ હતી. આ સમસ્યાને હલ કરવા, સરકારે ગ્યાન સહાયકો નીમવા અને આંતર-જિલ્લા ટ્રાન્સફર કેમ્પો આયોજિત કરવા જેવા પગલા લીધા. તેમણે વધુ શિક્ષકોની ભરતી વિદ્યાર્થી નોંધણીના આધારે કરવાની યોજના પણ જણાવી.

જીવનશૈલી અને મૂલ્યો

મનસુખદાદા પોતાના પુત્રની સફળતા છતાં સાદું જીવન જીવતા રહ્યા. તેમણે ગાંધીનગરની સુખ સાહેબીથી દૂર રહેવાનું પસંદ કર્યું અને ક્યારેક ગયા હોય તો એકાદ દિવસ રોકાઈને વતન ભંડારામાં પરત આવતા. તેમણે કુબેરભાઈને હંમેશા ગરીબોની સેવા કરવાની સલાહ આપી, જેનું પાલન કુબેરભાઈ કરે છે અને તેમનું કાર્યાલય બધા માટે ખુલ્લું રાખે છે.

નિધન અને બેસણું

મનસુખદાદાનું નિધન ૨ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ ૮૮ વર્ષની ઉંમરે થયું. તેમનું બેસણું ૬ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ સંતરામપુર ટાઉન હોલમાં યોજાયું, જ્યાં ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે હાજરી આપી શ્રદ્ધાંજલિ આપી. આ ઘટનાની પુષ્ટિ દિવ્ય ભાસ્કરના સમાચારમાં મળે છે: દિવ્ય ભાસ્કર.

મનસુખદાદાની સફળતા: એક ટેબલ

નીચે મનસુખદાદાના પરિવારની સફળતાની ઝલક આપવા માટે એક ટેબલ છે:

સભ્ય	પદ/સફળતા	નોંધ
મનસુખભાઈ ડીંડોર	કાળી મજૂર, પરિવારનું નેતૃત્વ	નિરક્ષર, પરંતુ શિક્ષણ પ્રત્યે સમર્પિત
એલ્ડેસ્ટ સન	હાઈસ્કૂલ શિક્ષક	શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં યોગદાન
ડૉ. કુબેરભાઈ ડીંડોર	શિક્ષણમંત્રી, ગુજરાત	૨૦૧૭ અને ૨૦૨૨માં એમએલએ, PhD ધારક

નિષ્કર્ષ

મનસુખદાદાનું જીવન પુરુષાર્થ અને સંઘર્ષની એક મિશાલ છે. તેમણે પોતાની કપરી પરિસ્થિતિઓમાંથી ઉભરીને પોતાના સંતાનોને શિક્ષણ અને સફળતા તરફ દોર્યા, જે આગામી પેઢીઓ માટે પ્રેરણાદાયી છે. તેમનું નિધન ૨ જુલાઈ, ૨૦૨૫ના રોજ થયું, અને તેમની યાદો હંમેશા જીવંત રહેશે.